Fight club'ın çizgi romanını okumayın.
Filmi > Romanı>>>>>>>>>>çizgi romanı
Filmi > Romanı>>>>>>>>>>çizgi romanı
Çizgi Roman Sohbet, Soru, Haber ve Tartışma
- Konbuyu başlatan Erkan12
- Başlangıç tarihi
Dargonite daha da sert.
Silinmiş Üye
Asagida bulunan sitedeki okuma sirasina gore marvel serisini bastan sona okumaya baslayacagim. Umarim yarim kalmadan hepsini bitirebilirim.
Site: https://marvelguides.com/comics-introduction
Eger bu seriyi daha once marvel serisini okumus olan varsa bu siralamanin eksik veya hatali oldugunu dusunuyorsa bilgilendirmesi benim icin cok iyi olur.
Site: https://marvelguides.com/comics-introduction
Eger bu seriyi daha once marvel serisini okumus olan varsa bu siralamanin eksik veya hatali oldugunu dusunuyorsa bilgilendirmesi benim icin cok iyi olur.
Paylaştığın siteyi inceledim, iyi niyetli bir Marvel Evreni'ne kronoloji oluşturma projesi ama henüz yüzde 30'u falan anca tamamlanmış sanırım. Öte yandan asla bir okuma sırası rehberi olarak değerlendirmemek lazım. Zaten eğer halihazırda çizgi roman okuma alışkanlığına sahip birisi değilsen ve bu rehbere uyarak okumaya Silver Age döneminden başlarsan açık konuşayım gidebileceğin en fazla birkaç sayı. Oluşturulan o koskoca Silver Age listesini tamamlayıp da diğer bölümlere geçme ihtimalin yok.Asagida bulunan sitedeki okuma sirasina gore marvel serisini bastan sona okumaya baslayacagim. Umarim yarim kalmadan hepsini bitirebilirim.
Site: https://marvelguides.com/comics-introduction
Eger bu seriyi daha once marvel serisini okumus olan varsa bu siralamanin eksik veya hatali oldugunu dusunuyorsa bilgilendirmesi benim icin cok iyi olur.
Bunun birinci sebebi zaman. Eğer mangalara aşinaysan şöyle bir kıyaslama yapayım: Bugün çıkan standart bir Amerikan çizgi romanını okuma süresi bir mangayı okuma süresinin 2-2.5 katıysa 90'lar öncesi çizgi romanlar için bu süre onun da iki katı, yani 4-5 manga sayısı diyebiliriz. Yani önündeki külliyat bir mangaya girmek gibi olmayacak. 90'lar sonunda Warren Ellis, Bryan Hitch, John Cassaday ve Brian Michael Bendis gibi sanatçıların işlerinde popülerleşip tüm Amerikan çizgi romanını ele geçiren decompressed (yani yayarak) anlatım biçimi bu sürenin inme sebebi. Artık bir çizgi roman sayısı daha geniş çerçeveli sinematik estetiğe yakın panellerle 20 sayfa içinde daha az öykü anlatıyor. Bir hikaye 5-6 sayıya kadar uzayabiliyor. Oysa eskiden paneller daha küçüktü, bol bol diyalog ve açıklama metinleri olurdu ve bu şekilde bir sayı içine çok daha fazla şey sığardı, bir hikaye genellikle aynı sayı içinde başlayıp biterdi.
İkinci sebebi bahsettiğim decompression akımının yanı sıra 60'lardan günümüze çizgi roman yapma anlayışındaki pek çok şeyin değişmiş olması. Örneğin duo-spesifik panel kullanımı önemli örnek. Yani çizimde ne olduğu apaçık belliyken, aynı mesajı karakterleri konuşturarak tekrarlatıyorsun. Bu da hem epey verimsiz bir yöntem hem de bugün okunduğunda tatsız durabilir. Bunun gibi pek çok teknik ve kültürel değişim var. Şu yazımın ilgili bölümünde Sten Lee ile Jack Kirby'nin Fantastic Four serisi özelinden çeşitli sebepler görebilirsin.
Kısacası Marvel Evreni'ne benim gibi özel bir ileri düzey ilgin yoksa, ki memlekette sayılı adamız zaten, tüm bu Silver Age çizgi romanlarını okuman için bir sebep yok. Görebileceğin çoğu çizgi roman okuru da okumamıştır zaten. Ha ben belirli çizgi roman okuma alışkanlıkları edinmiş insanlara bunları tavsiye ediyorum ama direkt olarak bunlardan başlamak demek birkaç sayı sonra bırakacak olmak demek
Peki neresinden tutup da başlayacağız bu Marvel çizgi romanlarına diye soracak olursan daha önce başka bir forumda yazdığım bir genel çizgi roman okumaya başlama tavsiyeleri içeren bir post vardı, onu buraya yapıştırıyorum:
Öncelikle sıfırlama, reboot, relaunch, retcon gibi kavramlardan bahsedeyim. Reboot veya daha fazla kategorileme yapanların tercih ettiği Hard Reboot ifadesi çizgi roman dünyasında bir şirketin o evrende geçen tüm yayınlarına yansıyacak şekilde her şeyi sıfırlayıp, yani geçmiş devamlılığı belli başlı hikayeler haricinde yok sayıp temiz bir sayfa açması durumları için kullanılıyor. Marvel ve DC özelinde bakacak olursak DC tarihinde bunun iki önemli örneği var. Birincisi 1985 yılının Crisisi on Infinite Earths hikayesi ve devamındaki süreçte gerçekleşiyor. İkincisi ise hepimizin bildiği üzere 2011 yılındaki New 52 süreci.
Marvel tarihinde ise bunun bir örneği yok. Bu, 1939 yılındaki ilk Namor ve Human Torch hikayelerinden itibaren yazılmış Marvel çizgi romanlarında yaşanan olayların tümü yeri geldiğinde birer hikaye elementi olarak kullanılabilir demek. Yani aksi söylenene kadar tüm olayların Marvel Evreni’nde gerçekleşmiş olduğunu varsayıyoruz.
Bu “aksinin söylenmesi” durumu da Retcon olarak ifade ettiğimiz şey oluyor. Bunlar genelde iki amaçla uygulanır. Birinci olarak, kahramanların başlarından geçen birtakım olaylar sonucunda hayatlarında yaşadıkları değişikliklerin ileride yazılabilecek hikayelerin çeşitliliğini ve özgürlüğünü kısıtlaması durumlarını ortadan kaldırmak için kullanılabilir. Örneğin Civil War hikayesinde Spider-man’in kameralar önünde tüm kamuoyuna kimliğini açıkladığı meşhur bir olay vardır.
Bu karar, kısa sürede kahramanımızın başına türlü badireler açmakla beraber bir yandan da ileride yazılacak Spider-man öyküleri için gizli kimlik dinamiğini ortadan kaldırıyor ve uzun vadede yazarların elini kolunu bağlıyordu. O dönemde kahramanın hayatında okurların bir kısmının memnun olmadığı birkaç değişim daha vardı ve Marvel editöryalı Civil War’dan kısa bir süre sonra bu fazlalıklardan kurtulmak için One More Day hikayesini sundu. Bu hikayede Peter (Spider-man) ve karısı Mary Jane, ölüm döşeğinde olan Aunt May’i kurtarmak için Marvel Evreni’nin gerçekliği bükme gücüne sahip cehennem lordlarından biri olan Mephisto ile bir anlaşma yaptılar. Mephisto, Aunt May’i sağlığına kavuşturma karşılığında Peter ve MJ’den mutluluklarını, yani evliliklerini aldı. Bu da 1987 yılından beri evli olan bu iki karakterin bir anda hiç evlenmemiş olmaları anlamına geliyordu. Bu sayede karakterlerin yaşamlarının bir bölümü yeniden yazılınca tüm bu yıllar içinde çıkan çizgi romanlarda Peter’ın başından geçen olaylar istenildiği gibi devamlılıktan çıkarılabilir oldu. Peter yeniden bekar, hayatta tutunamamış ve süper kahraman kimliği gizli bir karakter haline geldi.
Retcon uygulamasının ikinci yaygın kullanım alanı ise gerçek hayata paralelliği bulunan ve bu nedenle yaşandıkları tarihler sabit kalan olayları düzenlemek. Marvel’ın önemli kahramanlarının büyük bir bölümü 1960’lı yıllarda yaratıldılar ve hayatlarında bu dönemlere ait belirli kilometre taşları var. Örneğin Reed Richards ve Ben Grimm ilk yıllarında 2. Dünya Savaşı’nda orduya hizmet vermiş savaş veteranları olarak konumlandırılıyorlardı. Yıllar ilerledikçe karakterler yaşlanıp ölemedikleri ve maceralar yaşamaya devam ettikleri için geçmişlerindeki bu madde kullanılamaz hale geldi ve yıllar içinde belirtilmemeye başlandı.
Benzer şekilde Punisher’ın da uzun yıllar boyunca Vietnam’da savaştığı anlatıldı, daha sonra bu geçmiş Körfez Savaşı’na kaydırıldı. En son da geçtiğimiz sene bu savaşların karakterlerin geçmişinde belirli bir tarih atma sorununu çözmek için Marvel, evrenin geçmişine kurgusal bir iki kutuplu uluslararası savaş ekledi ve gerek Reed Richards ve Ben Grimm gibi 2. Dünya Savaşı, gerekse de Punisher gibi Vietnam Savaşı geçmişi olan karakterlerin tarihi aslında bu kurgusal Siancong Savaşı’nda yer almışlar şeklinde güncellendi. Bu sayede bu kahramanların Siancong Savaşı’nda yer almış olmaları 20 yıl sonra da saçma durmayacak, çünkü bu savaş için atılmış belli bir tarih yok.
Bahsedeceğim üçüncü kavram ise Relaunch. Relaunch diğerlerine göre biraz daha basit ve esasında kafa karıştırıcı olmaması gereken bir olay. Özellikle son 10-15 yılda şirketlerin büyük yaz event’lerinin ardından “Marvel NOW”, “All-New All-Different Marvel” ve “Fresh Start” gibi başlıklarla yeni yayın dönemlerine girip serileri 1. sayıdan tekrar numaralandırması çokça başvurulan bir satış stratejisi haline geldi. İşte bu yayınları tekrar 1’den itibaren numaralandırma uygulamasına relaunch diyoruz. Bunu ağırlıklı olarak Marvel yapıyor, örneğin şu anda 60 yıl içinde Avengers #1 adıyla çıkmış 8 tane falan sayı var. Dediğim gibi Marvel tarihinde bir reboot örneği olmadığı için bu 1. sayılara bakıp “Acaba bu noktada sıfırlama mı yapıldı?” diye düşünmenize gerek yok, çünkü hiçbirinde yapılmadı.
Şimdi bu bilgilerle ne yapmalı noktasına geliyorum. Görülebileceği üzere bir kahraman veya ekibin tüm devamlılığına hakim olma, hiçbir olayı kaçırmama niyetiyle yola çıkarsanız onun yaratıldığı tarihten itibaren çıkan tüm çizgi romanlarını okumanız gerekiyor ve arada aslında sonradan değiştirilmiş olan hikayeler de var. Çizgi roman okuma alışkanlığı çok fazla olmayan biriyseniz de özellikle 90’lı yıllar öncesinde farklı bir üretim anlayışıyla çıkmış olan çizgi romanları okumaya çalışmak yorucu bir deneyim olacaktır, belli bir okuma alışkanlığı oturduktan sonra bunlara muhakkak şans verilmesini şiddetle tavsiye ederim o ayrı. Ama kısacası yeni başlama aşamasında bir seriye böyle en baştan girip önünüze yüzlerce sayılık bir hedef yığmak çok mantıklı değil.
O nedenle öncelikle Marvel dünyasının zamanla tüm köşelerini tanıyacak kadar birikim sahibi olana dek, ki bu hakikaten zaman alacaktır, okumayı seçtiğiniz bir çizgi romanda bilmeyebileceğiniz bir şeylerle karşılaşma ihtimaliniz olduğunu kabul etmek gerekiyor. Önemli olan bu çizgi romanların siz birtakım şeyleri bilmeseniz de keyif alabileceğiniz şekilde hazırlandığının farkında olmak ve fazla dert edinmemek. O daha önce varlığından haberdar olmadığınız yeni karakter ilginizi mi çekti? Ne güzel işte, size de okunabilecek daha fazla materyal çıkar.
Bu çerçevede başlanacak sayı seçimi yaparken benim genel tavsiyem bir seriye yeni bir yazarın devraldığı noktadan giriş yapmak. Zira serilere yeni bir yazar geldiğinde genellikle öncesinde bekleyen plot’larla uğraşmak istemez ve kendi hikayeleri için zemin ve çevre hazırlar. Supporting cast’ini ilk sayılardan öne çıkarır, karaktere eklemek istediği yeni bir status quo varsa hızlıca gerçekleştirir. Bu sayede geçmişteki hikayeler yaşanmış olmaya devam etkemkle beraber yeni okuyacaklarınız büyük oranda sıfırdan gelişecek olay örgüleri olacaktır. Yeni yazarların devralma noktalarını ve hangi yazarların dönemlerinin tavsiye edildiğini de Google aramalarıyla veya Wikia sayfalarından öğrenebilirsiniz. Bu devir teslimler relaunch’la beraber 1. sayılarda da olabilir başka noktalarda da. Örneğin 2018 yılındaki Amazing Spider-man #1 sayısı aynı zamanda serinin yeni yazarı Nick Spencer’ın ilk sayısıdır, yani iyi bir başlangıç noktasıdır. Öte yandan 2014 yılındaki Amazing Spider-man #1 sayısını ise serinin o sırada halihazırdaki yazarı Dan Slott’un yazmıştır ve seriyi devam ettirmiştir. Yani iyi bir başlangıç noktası değildir, Dan Slott dönemini okumak için daha gerilere gidip oradan başlamak gerekir.
Marvel tarihinde ise bunun bir örneği yok. Bu, 1939 yılındaki ilk Namor ve Human Torch hikayelerinden itibaren yazılmış Marvel çizgi romanlarında yaşanan olayların tümü yeri geldiğinde birer hikaye elementi olarak kullanılabilir demek. Yani aksi söylenene kadar tüm olayların Marvel Evreni’nde gerçekleşmiş olduğunu varsayıyoruz.
Bu “aksinin söylenmesi” durumu da Retcon olarak ifade ettiğimiz şey oluyor. Bunlar genelde iki amaçla uygulanır. Birinci olarak, kahramanların başlarından geçen birtakım olaylar sonucunda hayatlarında yaşadıkları değişikliklerin ileride yazılabilecek hikayelerin çeşitliliğini ve özgürlüğünü kısıtlaması durumlarını ortadan kaldırmak için kullanılabilir. Örneğin Civil War hikayesinde Spider-man’in kameralar önünde tüm kamuoyuna kimliğini açıkladığı meşhur bir olay vardır.
Bu karar, kısa sürede kahramanımızın başına türlü badireler açmakla beraber bir yandan da ileride yazılacak Spider-man öyküleri için gizli kimlik dinamiğini ortadan kaldırıyor ve uzun vadede yazarların elini kolunu bağlıyordu. O dönemde kahramanın hayatında okurların bir kısmının memnun olmadığı birkaç değişim daha vardı ve Marvel editöryalı Civil War’dan kısa bir süre sonra bu fazlalıklardan kurtulmak için One More Day hikayesini sundu. Bu hikayede Peter (Spider-man) ve karısı Mary Jane, ölüm döşeğinde olan Aunt May’i kurtarmak için Marvel Evreni’nin gerçekliği bükme gücüne sahip cehennem lordlarından biri olan Mephisto ile bir anlaşma yaptılar. Mephisto, Aunt May’i sağlığına kavuşturma karşılığında Peter ve MJ’den mutluluklarını, yani evliliklerini aldı. Bu da 1987 yılından beri evli olan bu iki karakterin bir anda hiç evlenmemiş olmaları anlamına geliyordu. Bu sayede karakterlerin yaşamlarının bir bölümü yeniden yazılınca tüm bu yıllar içinde çıkan çizgi romanlarda Peter’ın başından geçen olaylar istenildiği gibi devamlılıktan çıkarılabilir oldu. Peter yeniden bekar, hayatta tutunamamış ve süper kahraman kimliği gizli bir karakter haline geldi.
Retcon uygulamasının ikinci yaygın kullanım alanı ise gerçek hayata paralelliği bulunan ve bu nedenle yaşandıkları tarihler sabit kalan olayları düzenlemek. Marvel’ın önemli kahramanlarının büyük bir bölümü 1960’lı yıllarda yaratıldılar ve hayatlarında bu dönemlere ait belirli kilometre taşları var. Örneğin Reed Richards ve Ben Grimm ilk yıllarında 2. Dünya Savaşı’nda orduya hizmet vermiş savaş veteranları olarak konumlandırılıyorlardı. Yıllar ilerledikçe karakterler yaşlanıp ölemedikleri ve maceralar yaşamaya devam ettikleri için geçmişlerindeki bu madde kullanılamaz hale geldi ve yıllar içinde belirtilmemeye başlandı.
Benzer şekilde Punisher’ın da uzun yıllar boyunca Vietnam’da savaştığı anlatıldı, daha sonra bu geçmiş Körfez Savaşı’na kaydırıldı. En son da geçtiğimiz sene bu savaşların karakterlerin geçmişinde belirli bir tarih atma sorununu çözmek için Marvel, evrenin geçmişine kurgusal bir iki kutuplu uluslararası savaş ekledi ve gerek Reed Richards ve Ben Grimm gibi 2. Dünya Savaşı, gerekse de Punisher gibi Vietnam Savaşı geçmişi olan karakterlerin tarihi aslında bu kurgusal Siancong Savaşı’nda yer almışlar şeklinde güncellendi. Bu sayede bu kahramanların Siancong Savaşı’nda yer almış olmaları 20 yıl sonra da saçma durmayacak, çünkü bu savaş için atılmış belli bir tarih yok.
Bahsedeceğim üçüncü kavram ise Relaunch. Relaunch diğerlerine göre biraz daha basit ve esasında kafa karıştırıcı olmaması gereken bir olay. Özellikle son 10-15 yılda şirketlerin büyük yaz event’lerinin ardından “Marvel NOW”, “All-New All-Different Marvel” ve “Fresh Start” gibi başlıklarla yeni yayın dönemlerine girip serileri 1. sayıdan tekrar numaralandırması çokça başvurulan bir satış stratejisi haline geldi. İşte bu yayınları tekrar 1’den itibaren numaralandırma uygulamasına relaunch diyoruz. Bunu ağırlıklı olarak Marvel yapıyor, örneğin şu anda 60 yıl içinde Avengers #1 adıyla çıkmış 8 tane falan sayı var. Dediğim gibi Marvel tarihinde bir reboot örneği olmadığı için bu 1. sayılara bakıp “Acaba bu noktada sıfırlama mı yapıldı?” diye düşünmenize gerek yok, çünkü hiçbirinde yapılmadı.
Şimdi bu bilgilerle ne yapmalı noktasına geliyorum. Görülebileceği üzere bir kahraman veya ekibin tüm devamlılığına hakim olma, hiçbir olayı kaçırmama niyetiyle yola çıkarsanız onun yaratıldığı tarihten itibaren çıkan tüm çizgi romanlarını okumanız gerekiyor ve arada aslında sonradan değiştirilmiş olan hikayeler de var. Çizgi roman okuma alışkanlığı çok fazla olmayan biriyseniz de özellikle 90’lı yıllar öncesinde farklı bir üretim anlayışıyla çıkmış olan çizgi romanları okumaya çalışmak yorucu bir deneyim olacaktır, belli bir okuma alışkanlığı oturduktan sonra bunlara muhakkak şans verilmesini şiddetle tavsiye ederim o ayrı. Ama kısacası yeni başlama aşamasında bir seriye böyle en baştan girip önünüze yüzlerce sayılık bir hedef yığmak çok mantıklı değil.
O nedenle öncelikle Marvel dünyasının zamanla tüm köşelerini tanıyacak kadar birikim sahibi olana dek, ki bu hakikaten zaman alacaktır, okumayı seçtiğiniz bir çizgi romanda bilmeyebileceğiniz bir şeylerle karşılaşma ihtimaliniz olduğunu kabul etmek gerekiyor. Önemli olan bu çizgi romanların siz birtakım şeyleri bilmeseniz de keyif alabileceğiniz şekilde hazırlandığının farkında olmak ve fazla dert edinmemek. O daha önce varlığından haberdar olmadığınız yeni karakter ilginizi mi çekti? Ne güzel işte, size de okunabilecek daha fazla materyal çıkar.
Bu çerçevede başlanacak sayı seçimi yaparken benim genel tavsiyem bir seriye yeni bir yazarın devraldığı noktadan giriş yapmak. Zira serilere yeni bir yazar geldiğinde genellikle öncesinde bekleyen plot’larla uğraşmak istemez ve kendi hikayeleri için zemin ve çevre hazırlar. Supporting cast’ini ilk sayılardan öne çıkarır, karaktere eklemek istediği yeni bir status quo varsa hızlıca gerçekleştirir. Bu sayede geçmişteki hikayeler yaşanmış olmaya devam etkemkle beraber yeni okuyacaklarınız büyük oranda sıfırdan gelişecek olay örgüleri olacaktır. Yeni yazarların devralma noktalarını ve hangi yazarların dönemlerinin tavsiye edildiğini de Google aramalarıyla veya Wikia sayfalarından öğrenebilirsiniz. Bu devir teslimler relaunch’la beraber 1. sayılarda da olabilir başka noktalarda da. Örneğin 2018 yılındaki Amazing Spider-man #1 sayısı aynı zamanda serinin yeni yazarı Nick Spencer’ın ilk sayısıdır, yani iyi bir başlangıç noktasıdır. Öte yandan 2014 yılındaki Amazing Spider-man #1 sayısını ise serinin o sırada halihazırdaki yazarı Dan Slott’un yazmıştır ve seriyi devam ettirmiştir. Yani iyi bir başlangıç noktası değildir, Dan Slott dönemini okumak için daha gerilere gidip oradan başlamak gerekir.
Ya da spoiler içinde yazanlarla benzer içeriğe sahip bir podcast kaydı yapmıştık geçenlerde kardeşimle, oradan da dinleyebilirsiniz:
Marvel Muhabbetleri #1: Retcon, Reboot ve Relaunch Kavramları - One Piece Türkçe Podcasti
Marvel çizgi romanlarıyla ilgili aklımıza ne gelirse konuştuğumuz bu konseptin ilk bölümünde bir çizgi romanı okumaya nereden başlanması gerektiğinden ve reboot, retcon, relaunch gibi çokça karıştırılan kavramlardan konuştuk.
open.spotify.com
Avengers vs X-Men, Civil War, Secret Wars gibi mega event’lerin okunma şekliyle ilgili de ufak bir açıklama gireyim. Evet, bir event yayınlanırken hikayenin anlatıldığı asıl serinin yanında halihazırda devam etmekte olan seriler de bu event’e kıyıdan köşeden bağlanan sayılar çıkarıyorlar. Bunlara tie-in sayılar deniyor. Burada şirket için ideal senaryo tie-in mantığının iki yönlü işleyebilmesi, yani sürekli bir yayında araya giren tie-in sayının event’i satın almaya, event’in de çeşitli yayınlardaki tie-in sayıları satın almaya teşviğidir. Ama ben pratikte bunlardan yalnızca birinde mantık görüyorum, o da halihazırda okuduğum seride araya giren tie-in sayının ana event’i okumaya yönlendirmesi.
Limitli seri olarak basılan bir event’te hikayeyi zaten bütünlüklü bir şekilde okuyorken o olayların kıyısında köşesinde bir şey göreceğim diye gaza gelip okumadığınız bir seriye ortadan dalmak çok iyi bir tercih değil. Yalnızca event serisinin yazarının o sırada yazmakta olduğu başka bir seri varsa o seride yer alan tie-in sayılarını okumak faydalı olabilir, o da her durumda geçerli değil. Öteki türlüsü hakikaten saçma. Kısacası “Hajum Civil War öyle okunmaz bak 80 tane tie-in sayısı var, onların okuma listesini oluşturup hepsini okumadan tam olarak anlayamazsın” laflarıyla bir şey biliyormuş gibi gezen tiplere itimat etmeyin.
Silinmiş Üye
Ilk once ayrintili ve bir o kadar bilgi verici yazin icin cok tesekkur ederim. Podcastini onceden dinlemistim. Aslinda sana ozelden sormak istiyordum ama cok fazla soru sorarak kafani sisiririm diye epey bi cekindim.Paylaştığın siteyi inceledim, iyi niyetli bir Marvel Evreni'ne kronoloji oluşturma projesi ama henüz yüzde 30'u falan anca tamamlanmış sanırım. Öte yandan asla bir okuma sırası rehberi olarak değerlendirmemek lazım. Zaten eğer halihazırda çizgi roman okuma alışkanlığına sahip birisi değilsen ve bu rehbere uyarak okumaya Silver Age döneminden başlarsan açık konuşayım gidebileceğin en fazla birkaç sayı. Oluşturulan o koskoca Silver Age listesini tamamlayıp da diğer bölümlere geçme ihtimalin yok.
Bunun birinci sebebi zaman. Eğer mangalara aşinaysan şöyle bir kıyaslama yapayım: Bugün çıkan standart bir Amerikan çizgi romanını okuma süresi bir mangayı okuma süresinin 2-2.5 katıysa 90'lar öncesi çizgi romanlar için bu süre onun da iki katı, yani 4-5 manga sayısı diyebiliriz. Yani önündeki külliyat bir mangaya girmek gibi olmayacak. 90'lar sonunda Warren Ellis, Bryan Hitch, John Cassaday ve Brian Michael Bendis gibi sanatçıların işlerinde popülerleşip tüm Amerikan çizgi romanını ele geçiren decompressed (yani yayarak) anlatım biçimi bu sürenin inme sebebi. Artık bir çizgi roman sayısı daha geniş çerçeveli sinematik estetiğe yakın panellerle 20 sayfa içinde daha az öykü anlatıyor. Bir hikaye 5-6 sayıya kadar uzayabiliyor. Oysa eskiden paneller daha küçüktü, bol bol diyalog ve açıklama metinleri olurdu ve bu şekilde bir sayı içine çok daha fazla şey sığardı, bir hikaye genellikle aynı sayı içinde başlayıp biterdi.
İkinci sebebi bahsettiğim decompression akımının yanı sıra 60'lardan günümüze çizgi roman yapma anlayışındaki pek çok şeyin değişmiş olması. Örneğin duo-spesifik panel kullanımı önemli örnek. Yani çizimde ne olduğu apaçık belliyken, aynı mesajı karakterleri konuşturarak tekrarlatıyorsun. Bu da hem epey verimsiz bir yöntem hem de bugün okunduğunda tatsız durabilir. Bunun gibi pek çok teknik ve kültürel değişim var. Şu yazımın ilgili bölümünde Sten Lee ile Jack Kirby'nin Fantastic Four serisi özelinden çeşitli sebepler görebilirsin.
Kısacası Marvel Evreni'ne benim gibi özel bir ileri düzey ilgin yoksa, ki memlekette sayılı adamız zaten, tüm bu Silver Age çizgi romanlarını okuman için bir sebep yok. Görebileceğin çoğu çizgi roman okuru da okumamıştır zaten. Ha ben belirli çizgi roman okuma alışkanlıkları edinmiş insanlara bunları tavsiye ediyorum ama direkt olarak bunlardan başlamak demek birkaç sayı sonra bırakacak olmak demek
Peki neresinden tutup da başlayacağız bu Marvel çizgi romanlarına diye soracak olursan daha önce başka bir forumda yazdığım bir genel çizgi roman okumaya başlama tavsiyeleri içeren bir post vardı, onu buraya yapıştırıyorum:
Öncelikle sıfırlama, reboot, relaunch, retcon gibi kavramlardan bahsedeyim. Reboot veya daha fazla kategorileme yapanların tercih ettiği Hard Reboot ifadesi çizgi roman dünyasında bir şirketin o evrende geçen tüm yayınlarına yansıyacak şekilde her şeyi sıfırlayıp, yani geçmiş devamlılığı belli başlı hikayeler haricinde yok sayıp temiz bir sayfa açması durumları için kullanılıyor. Marvel ve DC özelinde bakacak olursak DC tarihinde bunun iki önemli örneği var. Birincisi 1985 yılının Crisisi on Infinite Earths hikayesi ve devamındaki süreçte gerçekleşiyor. İkincisi ise hepimizin bildiği üzere 2011 yılındaki New 52 süreci.
Marvel tarihinde ise bunun bir örneği yok. Bu, 1939 yılındaki ilk Namor ve Human Torch hikayelerinden itibaren yazılmış Marvel çizgi romanlarında yaşanan olayların tümü yeri geldiğinde birer hikaye elementi olarak kullanılabilir demek. Yani aksi söylenene kadar tüm olayların Marvel Evreni’nde gerçekleşmiş olduğunu varsayıyoruz.
Bu “aksinin söylenmesi” durumu da Retcon olarak ifade ettiğimiz şey oluyor. Bunlar genelde iki amaçla uygulanır. Birinci olarak, kahramanların başlarından geçen birtakım olaylar sonucunda hayatlarında yaşadıkları değişikliklerin ileride yazılabilecek hikayelerin çeşitliliğini ve özgürlüğünü kısıtlaması durumlarını ortadan kaldırmak için kullanılabilir. Örneğin Civil War hikayesinde Spider-man’in kameralar önünde tüm kamuoyuna kimliğini açıkladığı meşhur bir olay vardır.
Bu karar, kısa sürede kahramanımızın başına türlü badireler açmakla beraber bir yandan da ileride yazılacak Spider-man öyküleri için gizli kimlik dinamiğini ortadan kaldırıyor ve uzun vadede yazarların elini kolunu bağlıyordu. O dönemde kahramanın hayatında okurların bir kısmının memnun olmadığı birkaç değişim daha vardı ve Marvel editöryalı Civil War’dan kısa bir süre sonra bu fazlalıklardan kurtulmak için One More Day hikayesini sundu. Bu hikayede Peter (Spider-man) ve karısı Mary Jane, ölüm döşeğinde olan Aunt May’i kurtarmak için Marvel Evreni’nin gerçekliği bükme gücüne sahip cehennem lordlarından biri olan Mephisto ile bir anlaşma yaptılar. Mephisto, Aunt May’i sağlığına kavuşturma karşılığında Peter ve MJ’den mutluluklarını, yani evliliklerini aldı. Bu da 1987 yılından beri evli olan bu iki karakterin bir anda hiç evlenmemiş olmaları anlamına geliyordu. Bu sayede karakterlerin yaşamlarının bir bölümü yeniden yazılınca tüm bu yıllar içinde çıkan çizgi romanlarda Peter’ın başından geçen olaylar istenildiği gibi devamlılıktan çıkarılabilir oldu. Peter yeniden bekar, hayatta tutunamamış ve süper kahraman kimliği gizli bir karakter haline geldi.
Retcon uygulamasının ikinci yaygın kullanım alanı ise gerçek hayata paralelliği bulunan ve bu nedenle yaşandıkları tarihler sabit kalan olayları düzenlemek. Marvel’ın önemli kahramanlarının büyük bir bölümü 1960’lı yıllarda yaratıldılar ve hayatlarında bu dönemlere ait belirli kilometre taşları var. Örneğin Reed Richards ve Ben Grimm ilk yıllarında 2. Dünya Savaşı’nda orduya hizmet vermiş savaş veteranları olarak konumlandırılıyorlardı. Yıllar ilerledikçe karakterler yaşlanıp ölemedikleri ve maceralar yaşamaya devam ettikleri için geçmişlerindeki bu madde kullanılamaz hale geldi ve yıllar içinde belirtilmemeye başlandı.
Benzer şekilde Punisher’ın da uzun yıllar boyunca Vietnam’da savaştığı anlatıldı, daha sonra bu geçmiş Körfez Savaşı’na kaydırıldı. En son da geçtiğimiz sene bu savaşların karakterlerin geçmişinde belirli bir tarih atma sorununu çözmek için Marvel, evrenin geçmişine kurgusal bir iki kutuplu uluslararası savaş ekledi ve gerek Reed Richards ve Ben Grimm gibi 2. Dünya Savaşı, gerekse de Punisher gibi Vietnam Savaşı geçmişi olan karakterlerin tarihi aslında bu kurgusal Siancong Savaşı’nda yer almışlar şeklinde güncellendi. Bu sayede bu kahramanların Siancong Savaşı’nda yer almış olmaları 20 yıl sonra da saçma durmayacak, çünkü bu savaş için atılmış belli bir tarih yok.
Bahsedeceğim üçüncü kavram ise Relaunch. Relaunch diğerlerine göre biraz daha basit ve esasında kafa karıştırıcı olmaması gereken bir olay. Özellikle son 10-15 yılda şirketlerin büyük yaz event’lerinin ardından “Marvel NOW”, “All-New All-Different Marvel” ve “Fresh Start” gibi başlıklarla yeni yayın dönemlerine girip serileri 1. sayıdan tekrar numaralandırması çokça başvurulan bir satış stratejisi haline geldi. İşte bu yayınları tekrar 1’den itibaren numaralandırma uygulamasına relaunch diyoruz. Bunu ağırlıklı olarak Marvel yapıyor, örneğin şu anda 60 yıl içinde Avengers #1 adıyla çıkmış 8 tane falan sayı var. Dediğim gibi Marvel tarihinde bir reboot örneği olmadığı için bu 1. sayılara bakıp “Acaba bu noktada sıfırlama mı yapıldı?” diye düşünmenize gerek yok, çünkü hiçbirinde yapılmadı.
Şimdi bu bilgilerle ne yapmalı noktasına geliyorum. Görülebileceği üzere bir kahraman veya ekibin tüm devamlılığına hakim olma, hiçbir olayı kaçırmama niyetiyle yola çıkarsanız onun yaratıldığı tarihten itibaren çıkan tüm çizgi romanlarını okumanız gerekiyor ve arada aslında sonradan değiştirilmiş olan hikayeler de var. Çizgi roman okuma alışkanlığı çok fazla olmayan biriyseniz de özellikle 90’lı yıllar öncesinde farklı bir üretim anlayışıyla çıkmış olan çizgi romanları okumaya çalışmak yorucu bir deneyim olacaktır, belli bir okuma alışkanlığı oturduktan sonra bunlara muhakkak şans verilmesini şiddetle tavsiye ederim o ayrı. Ama kısacası yeni başlama aşamasında bir seriye böyle en baştan girip önünüze yüzlerce sayılık bir hedef yığmak çok mantıklı değil.
O nedenle öncelikle Marvel dünyasının zamanla tüm köşelerini tanıyacak kadar birikim sahibi olana dek, ki bu hakikaten zaman alacaktır, okumayı seçtiğiniz bir çizgi romanda bilmeyebileceğiniz bir şeylerle karşılaşma ihtimaliniz olduğunu kabul etmek gerekiyor. Önemli olan bu çizgi romanların siz birtakım şeyleri bilmeseniz de keyif alabileceğiniz şekilde hazırlandığının farkında olmak ve fazla dert edinmemek. O daha önce varlığından haberdar olmadığınız yeni karakter ilginizi mi çekti? Ne güzel işte, size de okunabilecek daha fazla materyal çıkar.
Bu çerçevede başlanacak sayı seçimi yaparken benim genel tavsiyem bir seriye yeni bir yazarın devraldığı noktadan giriş yapmak. Zira serilere yeni bir yazar geldiğinde genellikle öncesinde bekleyen plot’larla uğraşmak istemez ve kendi hikayeleri için zemin ve çevre hazırlar. Supporting cast’ini ilk sayılardan öne çıkarır, karaktere eklemek istediği yeni bir status quo varsa hızlıca gerçekleştirir. Bu sayede geçmişteki hikayeler yaşanmış olmaya devam etkemkle beraber yeni okuyacaklarınız büyük oranda sıfırdan gelişecek olay örgüleri olacaktır. Yeni yazarların devralma noktalarını ve hangi yazarların dönemlerinin tavsiye edildiğini de Google aramalarıyla veya Wikia sayfalarından öğrenebilirsiniz. Bu devir teslimler relaunch’la beraber 1. sayılarda da olabilir başka noktalarda da. Örneğin 2018 yılındaki Amazing Spider-man #1 sayısı aynı zamanda serinin yeni yazarı Nick Spencer’ın ilk sayısıdır, yani iyi bir başlangıç noktasıdır. Öte yandan 2014 yılındaki Amazing Spider-man #1 sayısını ise serinin o sırada halihazırdaki yazarı Dan Slott’un yazmıştır ve seriyi devam ettirmiştir. Yani iyi bir başlangıç noktası değildir, Dan Slott dönemini okumak için daha gerilere gidip oradan başlamak gerekir.
Ya da spoiler içinde yazanlarla benzer içeriğe sahip bir podcast kaydı yapmıştık geçenlerde kardeşimle, oradan da dinleyebilirsiniz:
Marvel Muhabbetleri #1: Retcon, Reboot ve Relaunch Kavramları - One Piece Türkçe Podcasti
Marvel çizgi romanlarıyla ilgili aklımıza ne gelirse konuştuğumuz bu konseptin ilk bölümünde bir çizgi romanı okumaya nereden başlanması gerektiğinden ve reboot, retcon, relaunch gibi çokça karıştırılan kavramlardan konuştuk.
Avengers vs X-Men, Civil War, Secret Wars gibi mega event’lerin okunma şekliyle ilgili de ufak bir açıklama gireyim. Evet, bir event yayınlanırken hikayenin anlatıldığı asıl serinin yanında halihazırda devam etmekte olan seriler de bu event’e kıyıdan köşeden bağlanan sayılar çıkarıyorlar. Bunlara tie-in sayılar deniyor. Burada şirket için ideal senaryo tie-in mantığının iki yönlü işleyebilmesi, yani sürekli bir yayında araya giren tie-in sayının event’i satın almaya, event’in de çeşitli yayınlardaki tie-in sayıları satın almaya teşviğidir. Ama ben pratikte bunlardan yalnızca birinde mantık görüyorum, o da halihazırda okuduğum seride araya giren tie-in sayının ana event’i okumaya yönlendirmesi.
Limitli seri olarak basılan bir event’te hikayeyi zaten bütünlüklü bir şekilde okuyorken o olayların kıyısında köşesinde bir şey göreceğim diye gaza gelip okumadığınız bir seriye ortadan dalmak çok iyi bir tercih değil. Yalnızca event serisinin yazarının o sırada yazmakta olduğu başka bir seri varsa o seride yer alan tie-in sayılarını okumak faydalı olabilir, o da her durumda geçerli değil. Öteki türlüsü hakikaten saçma. Kısacası “Hajum Civil War öyle okunmaz bak 80 tane tie-in sayısı var, onların okuma listesini oluşturup hepsini okumadan tam olarak anlayamazsın” laflarıyla bir şey biliyormuş gibi gezen tiplere itimat etmeyin.
Aslinda cizgi roman serilerini kucukken cok okurdum. (Blanket, Watchmen , The Boys, Preacher, Transmetropolitan, vb bir kac okuyup unuttum seri var.) Su siralar tekrardan bu aliskanligi getirmek istiyorum. Amacim One Piece hazir az geliyor aralari doldurayim degil de ya ben bu evrenin icine cidden dalmak istiyorum ve bunu duzgun bir sekilde halledebilirsem bu serilere olan saygimin sadece film veya dizilerle degil orijinal olarak ogrenerek olmasini istiyorum. O yuzden bir okuma listesi arama cabasina girdim cunku bunun daha iyi bir yol oldugunu dusunuyordum. Ama seninde yazdigin gibi cidden cok fazla genisler ve bunun beni komple sogutmasini istemem. Ama bu yazdiklarinizdan sonra sizin soylediginiz yontemle gitmek sanirim daha iyi olacak. Ilk once bu cizgi romanlar hakkinda bilgi sahibi olmak bence daha cok isime yarayacak. (tie-in vb terimleri ve cizerleri) Podcastin devami gelirse cok iyi olur. Blog yazilarinizdan haberdar olmak beni epey mutlu etti. Onlari da okuyacagim.
Blog yazilarinizdan haberdar olmak beni epey mutlu etti. Onlari da okuyacagim.Yazdıklarım faydalı olduysa sevindimIlk once ayrintili ve bir o kadar bilgi verici yazin icin cok tesekkur ederim. Podcastini onceden dinlemistim. Aslinda sana ozelden sormak istiyordum ama cok fazla soru sorarak kafani sisiririm diye epey bi cekindim.
Podcastin devami gelirse cok iyi olur.
Dediğim gibi ilk başlarda bir okuma listesi aramak yerine ilgini çeken şeylerden seçim yapmak daha doğru olacaktır. Genel tavsiye budur zaten, ben yalnızca buna ek olarak bir de o ilgini çeken noktadaki yazarın o seriyi yazarlık süreci nerede başlamış nerede bitmiş bakılmasının faydalı olacağını söylüyorum.Tanımlarla ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorsan AltEvren sitesi gayet güzel bir kaynak, şu tarz büyük dosyalar ve bu tarz tarz kısa açıklamalar mevcut.
Podcast için şu anda kardeşimle farklı şehirlerdeyiz, onun için Discord vb. üzerinden kayıt alma nasıl oluyor uğraşmaya üşendim ama beraber olduğumuz sürece yaparız herhalde. Blog yazıları içinse aklıma güzel fikirler ve yazı dizileri geliyor, çok uğraşarak birkaç tane de çıkarıyorum ama sonrasında motivasyonum kayboluyor ne yazık ki. AltEvren'de birkaç tane, Kayıp Rıhtım'da birkaç tane var o kadar. Bu aralar tekrar bir şeyler yazmak istiyorum da hayırlısı.
Silinmiş Üye
Tesekkur ederim tekrardan. Linkleri inceleyecegim. Oyle motivasyonun dusmesin ya okumasi guzel ve bu alana girmek isteyenler icin de yol gosterici oluyor. Tekrar yazmaya basladiginda buraya link birakirsan cok sevinirim. Simdiden basarilar dilerim, kolay gelsin.Yazdıklarım faydalı olduysa sevindim
Tanımlarla ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorsan AltEvren sitesi gayet güzel bir kaynak, şu tarz büyük dosyalar ve bu tarz tarz kısa açıklamalar mevcut.
Podcast için şu anda kardeşimle farklı şehirlerdeyiz, onun için Discord vb. üzerinden kayıt alma nasıl oluyor uğraşmaya üşendim ama beraber olduğumuz sürece yaparız herhalde. Blog yazıları içinse aklıma güzel fikirler ve yazı dizileri geliyor, çok uğraşarak birkaç tane de çıkarıyorum ama sonrasında motivasyonum kayboluyor ne yazık ki. AltEvren'de birkaç tane, Kayıp Rıhtım'da birkaç tane var o kadar. Bu aralar tekrar bir şeyler yazmak istiyorum da hayırlısı.
Amerikan çizgi romanının 90'lı yıllarını inanılmaz iyi özetleyen bir video
Bilmeyenler için videodaki diğer iki kişi Todd McFarlane ile Rob Liefeld 90'lı yılların en popüler birkaç çizerinden ikisi. Daha sonra Image Comics'i kuran ekiptenler.
Dark Horse ile ilgili de bir şeyler karala.
Amerikan çizgi romanının 90'lı yıllarını inanılmaz iyi özetleyen bir video
Bilmeyenler için videodaki diğer iki kişi Todd McFarlane ile Rob Liefeld 90'lı yılların en popüler birkaç çizerinden ikisi. Daha sonra Image Comics'i kuran ekiptenler.
Dark Horse'la ilgili fazla fikrim yok. Kişisel olarak biraz Hellboy okudum, bir de lisanslı markaların çizgi romanlarını yapmaya ağırlık verdikleri için bazen ilgi çekici ürünler çıkabiliyor. Gerçi o alana IDW de epey ortak oldu son yıllarda. Dark Horse'un kuruluşunda Image Comics gibi ilginç olaylar silsilesi, dramatik geçişler falan da duymadım. O yüzden üzerine bahsedebileceğim çok bilgi yok bende doğrusu.
Bu Konuya Bakmış Kullanıcılar (Üye: 0, Ziyaretçi: 1)
Korsanfan.com Her Hakkı Saklıdır. 2008-2023.
Tasarım Korsanfan V.6.0
Tasarım Korsanfan V.6.0
