San José Çıkmazı

[Smoker]

San José, İspanyol donanmasına ait 64 toplu, üç direkli bir kalyondu. 1698'de suya indirildi ve 1708'de Kolombiya'nın Cartagena kentinin hemen güneyindeki Barú Adası açıklarında meydana gelen savaşta battı. Gemi 2023 itibarıyla değeri yaklaşık 17 milyar ABD doları olan altın, gümüş ve mücevherle yüklüydü.

San José, Kasım 2015'te Woods Hole Oşinografi Enstitüsü (WHOE) tarafından 600 metre derinlikte batışından 300 yıl sonra kesin olarak bulundu.

San José'nin bulunma süreci epey tartışmalıdır ve dikkate değer olaylar yaşanmasına neden olmuştur. İlk olarak 1981 yılında Sea Search Armada isimli bir şirket Kolombiya hükümetinden gemiyi Kolombiya karasularında aramak için izin ister ve gereken izni alır. Şirket aynı yıl gemiyi bulduğunu Kolombiya hükümetine bildirir ve hazinenin %65-%35 olarak bölüşülmesini teklif eder, fakat Kolombiya hükümeti geminin verilen koordinatlarda olmadığını belirterek teklifi kabul etmez ve SSA'nın ilgili alanda herhangi bir enkaz çalışması yapmasını yasaklar. Ardından çıkarılan bir yasada geminin gerçekten bulunması halinde tüm hazinenin Kolombiya devletine ait olacağı ve SSA'ya sadece %5'lik bir "bulma bedeli" verileceği belirtilir. SSA alacağı bu %5'lik paydan da %45 vergi ödeyecektir.

SSA bu durumu hukuksuz bularak 1989'da Kolombiya hükümetine dava açar. Yıllarca süren dava süreci 2007'de sonuçlanır ve Kolombiya Yüksek Mahkemesi gemiden çıkacak hazinenin devlet ve kaşifler arasında eşit şekilde paylaştırılmasına karar verir. SSA bunun üzerine 2011 ve 2015 yıllarında ABD'de iki kez daha dava açar, ancak bu davalar reddedilir ve geminin Kolombiya karasularında bulunması nedeniyle Kolombiya devletine ait olduğu ilan edilir.

27 Kasım 2015'te ilginç bir gelişme yaşanır. Kolombiya devlet başkanı Juan Manuel Santos, Kolombiya donanmasının gerçek San José'yi bulduğunu açıklar. Çekilen fotoğraflar geminin gerçekten de San José olduğunu doğrulamaktadır. Kolombiya hükümeti geminin yerinin devlet sırrı olduğuna hükmeder ve geminin bulunduğu yer açıklanmaz.

Gemi arayışında yılmayan SSA, 2022 yılında Daimi Tahkim Mahkemesi'ne bir dava daha açar. Zira SSA'nın iddiasına göre Kolombiya donanmasının bulduğu gemi enkazı, SSA'nın bulduğu enkazın aynısıdır. Kolombiya hükümeti geminin yerini saklayıp kendisi bulmuş gibi göstererek SSA'ya pay vermek istememektedir.

Kolombiya hükümeti ve SSA arasındaki mücadele sürerken araya başka oyuncular da girer. İspanya geminin kendi ülkesine ait olduğunu belirterek hazinenin kendilerine verilmesi gerektiğini iddia eder. İspanya'nın yanı sıra Bolivya da hazinenin büyük bölümünün kendilerine ait olduğunu belirtir. Çünkü gemideki altınlar bölgenin yerlileri tarafından Bolivya'daki Cerro Rico altın madeninden çıkarılmıştır. Bolivya o dönemlerde İspanya sömürgesiydi.

Sizce gemideki hazine kime aittir?

Kolombiya: Geminin enkazı kendi karasularında bulundu.
SSA: 1989 yılında geminin enkazını buldu.
İspanya: Geminin asıl sahibiydi.
Bolivya: Gemideki altınlar aslen Bolivya'a aitti.

 

[-Shanks-]

Piyangodan büyük ikramiye çıkınca varlığından bile haberdar olmadığın akrabalarının bir anda ortaya çıkması gibi bir şey...

Hangi ülkenin sınırları içerisindeyse ona aittir diye düşünüyorum.

İspanya'ya sormazlar mı? Bunca zaman neredeydin diye
Bolivya'ya da dünya üzerinde ne var ki kendi ülkesinden çıkmamış olsun
Örnek çay aslında Türkiye'de yetişen bir şey değil ama zamanında ekmişiz artık var
SSA içinse düşündüğüm aslında haklılar madem ülkenin devleti araştırma izni vermiş payın çoğu ülkede kalmak kaydıyla bölüşülebilirdi

 

[Sir Crocodile]

Gerçek sahibi Bolivya, İspanya o dönem ki gücü ile altınları elde etmiş sonra ise kaptırmış. SSA ise yıllar sonra keşfetmiş, Kolombiya ise kendi karasularında olduğu için hak iddaa ediyor. Şimdi ki sahibi Kolombiya olmalı denilse de işin derin boyutu var.

Ben olsam 4'e böler tartışmayı kesin derdim.

 

[Smoker]

Piyangodan büyük ikramiye çıkınca varlığından bile haberdar olmadığın akrabalarının bir anda ortaya çıkması gibi bir şey...

Hangi ülkenin sınırları içerisindeyse ona aittir diye düşünüyorum.

İspanya'ya sormazlar mı? Bunca zaman neredeydin diye
Bolivya'ya da dünya üzerinde ne var ki kendi ülkesinden çıkmamış olsun
Örnek çay aslında Türkiye'de yetişen bir şey değil ama zamanında ekmişiz artık var
SSA içinse düşündüğüm aslında haklılar madem ülkenin devleti araştırma izni vermiş payın çoğu ülkede kalmak kaydıyla bölüşülebilirdi

Bu gemi "gemi enkazlarının Kutsal Kase'si" olarak biliniyor ve 300 yıldır aranıyordu zaten. Arayanlar içinde İspanya da vardı.

 

[-Shanks-]

Bu gemi "gemi enkazlarının Kutsal Kase'si" olarak biliniyor ve 300 yıldır aranıyordu zaten. Arayanlar içinde İspanya da vardı.

Öyleyse Titanic'in uzun yıllar bulunamamasıyla benzer bir durum söz konusu
O zaman şartlar eşit de Bolivya'ya burada hak iddia edecekleri bir pay bulamadım.

 

[Smoker]

Öyleyse Titanic'in uzun yıllar bulunamamasıyla benzer bir durum söz konusu
O zaman şartlar eşit de Bolivya'ya burada hak iddia edecekleri bir pay bulamadım.

Teknik olarak altınlar onların ülkesinden, yine onların insanının emek gücüyle çıktığı için "belki bize de üç beş bir şey düşer" mantığıyla şanslarını deniyor.

 

[Millennium Wizard]

Altınların çıkarıldığı yer olduğu için Bolivya derim gönlümden geçen gerçek adaletin sağlanması olarak.Onun dışında resmi olarak karasuları durumundan dolayı Kolombiya olması gerekir.İspanyolların sömürgeci eski imparatorluk olması dışında zaman aşımından dolayı hak iddia edememesi lazım.Biz mesela Viyana kuşatmasında orada eser bıraktık diyelim verirler mi bize geri oranın malı olmuştur artık savaş ganimeti gibi.Bu gemi de bir şekilde batmış geçmişin savaş ganimeti olarak kimin hakimiyetindeyse onundur.Tabii geçmişteki sömürgecilikten dolayı bence Bolivya da belli bir pay alsa güzel olurdu kanıtı varsa.

 

[Giulietta]

Öyleyse Titanic'in uzun yıllar bulunamamasıyla benzer bir durum söz konusu
O zaman şartlar eşit de Bolivya'ya burada hak iddia edecekleri bir pay bulamadım.

Titanik’in uzun zamandır bulunamaması diye bir konu yok yalnız. Battığı bölgenin koordinatları hep biliniyordu. Mevcut denizaltıların inemeyeceği bir derinlikte olduğu için özel denizaltılar yapıldıktan sonra ilk buluş ve tespitler yapıldı.

San Jose’ye gelirsek altınların sahibi olduğundan İspanya ve karasularında battığından Kolombiya hak sahipleri oluyor. Altınları teknik olarak Bolivya’ya bağlayacak bir durum yok. Denize kıyısı olmadığından gemiye Peru’dan yüklenmiş olmalı ki o da İspanya sömürgesiydi. SSA da sadece yerini tespit ederek hak sahibi olamaz doğal olarak. Kendini parçalasa danışmanlık ve yaptığı masraflardan fazlasını alamaz.

 

[Fisher Tiger]

Sadece beyin fırtınası kapsamında değerlendiriyorum kendi bilgilerimle, hukukçu değilim. Hukukçulardan da hiç haz etmem. Elime güç geçer geçmez de nürnberg duruşmaları yapıcam hepsine, az kaldı.

...

Denizcilikle ilgili uluslararası sözleşmeler var bu konuda kullanılabilecek. Bunlardan biri de UNCLOS'tur, yani birleşmiş milletler deniz hukuku sözleşmesi.

He belki arkeoloji veya tarihi eserlerle ilgili uluslararası sözleşmeler de vardır. Onlara da bakılması lazım tabi.

...


Burda geminin bayrak devleti, kıyı devleti vs. bu sözleşmelere taraflar mı, değiller mi, ne zaman taraf oldular vs. bu çok kapsamlı bi hukuk çalışması ister.

Zaten mahkemeler de bu kapsamlar dahilince incelemelerini yapmışlardır.

...


Hızlıca bi unclos'a baktım, 303'te diyo ki (çeviriler berbat, uğraşmadım, hızlıca fikir ediniyorum sadece)

Madde 303
Denizde ortaya çıkan arkeolojik ve tarihi eşyalar
1. Devletlerin denizde ortaya çıkarılan arkeolojik veya tarihi nitelikteki eşyaları koruma yükümlülüğü vardır ve bu amaçla işbirliğinde bulunacaklardır.

2. Bu eşyaların ticaretini kontrol etmek için, sahildar devlet, 33. maddeyi uygulayarak, bunların, o maddede öngörüIen bölgedeki deniz dibinden, kendi izni olmaksızın çıkarılmasını ülkesi üzerinde veya karasularında, kendisinin aynı maddede öngörülen kanunlarına ve kurallarına aykırı bir davranış olarak kabul edebilir.

3. İşbu madde, ne kimlikleri tesbit edilebilecek maliklerin haklarına, denizde batmış eşyaların çıkarılmasına ilişkin hukuka ve deniz hukukunun diğer kurallarına ve ne de kültürel mubadele konusundaki kanun ve uygulamalara halel getirir.

4. İşbu madde, arkeolojik veya tarihi eşyaların korunmasına ilişkin diğer uluslararası anlaşmalara ve uluslararası hukuk kurallarına halel getirmez.

33. maddeye atıf yapılıyor, ona da bakalım

Madde 33
Bitişik Bölge
1. Bitişik bölge olarak adlandırılan, karasularına bitişik olan bir bölgede sahildar devlet aşağıdaki amaçlarla gerekli kontrolleri yapabilir.

a) Ülkesi üzerinde veya karasularında gümrük, maliye, sağlık veya muhaceret ile ilgili kanun ve kurallarına riayetsizlikleri önlemek;

b) Bu kanun ve kurallara karşı ülkesi üzerinde veya karasularında meydana gelebilecek riayetsizlikleri cezalandırmak.

2. Bitişik bölge, karasularının genişliğinin ölçülmeye başlandığı esas hatlardan itibaren 24 deniz milinin ötesine geçemez.

Muhtemelen bu konudaki batık da bitişik bölge kapsamı içerisinde.

...

Zaten evet, doğru başlamışız beyin fırtınasına. 303.4'te diyo ki diğer sözleşmeleri de hesaba katarak iş yapın diyo unclos, başta tahmin ettiğimiz gibi.

Bu arada, biz unclos'a taraf değiliz. ABD de taraf değil mesela. Farklı durumlar söz konusu iki ülke için de, bu tarz konular yüzünden değil.

...

Unclos'ta 1 madde daha var

Madde 149
Arkeolojik ve tarihi eşyalar
Bölge’den bulunan arkeolojik ve tarihi nitelikteki bütün eşyalar özellikle menşe devletinin veya ülkesinin veya kültürel yönden menşe devletinin veyahut da tarihi veya arkeolojik yönden menşe devletinin tercihli hakları gözönünde bulundurularak, bütün insanlığın menfaati için muhafaza edilecek veya yerinde bırakılacaktır.

...

Çok derine inmeden, sığ bir şekilde anladığım kadarıyla kıyı devletinin hakkı tanımlı. Bayrak devletinin de hakkı tanımlı.

Bolivyanın sıfatı burda yük sahibi olarak değil ama sanırım, kültürel yönden menşe devlet olarak, o da belki yani. Az bi ihtimal. Çünkü sömüren ispanya herhalde, işin öznesi de nesnesi de yüklemi de ispanya.

Bulan şirketin bi hakkı yok anladığım kadarıyla. Kimin adına bulduysa, onla arasındaki anlaşma ne kadarsa o kadar alır. Taşeron çünkü, asıl paydaş değil. Herhalde işvereni kolombiya, o da vermezse vermez. O konu basit, ticaret mahkemesinde çözülür herhalde.

 

[Smoker]

Titanik’in uzun zamandır bulunamaması diye bir konu yok yalnız. Battığı bölgenin koordinatları hep biliniyordu. Mevcut denizaltıların inemeyeceği bir derinlikte olduğu için özel denizaltılar yapıldıktan sonra ilk buluş ve tespitler yapıldı.

San Jose’ye gelirsek altınların sahibi olduğundan İspanya ve karasularında battığından Kolombiya hak sahipleri oluyor. Altınları teknik olarak Bolivya’ya bağlayacak bir durum yok. Denize kıyısı olmadığından gemiye Peru’dan yüklenmiş olmalı ki o da İspanya sömürgesiydi. SSA da sadece yerini tespit ederek hak sahibi olamaz doğal olarak. Kendini parçalasa danışmanlık ve yaptığı masraflardan fazlasını alamaz.

Devletler arasında o konuda da kavga var. Kolombiya diyor ki; "Gemi İspanyol Imparatorluğu'na aitti, bu devlet de gemi bulunmadan önce 1976'da dağıldı ve şimdiki İspanya kuruldu. Yani teknik olarak gemi sahibi devlet artık yok.". İspanya da diyor ki "Geminin batırıldığı dönemde Kolombiya diye nir devlet yoktu, oralar bizimdi. Yani teknik olarak gemi battığında bize ait sulardaydı. O yüzden hazine bizimdir."

Para büyük olunca kavgası da uzun sürüyor, ama Kolombiya kimseye bir şey vermez o gemiden. 40 yıldır süründürüyor olayı. Olan şirkete oldu. Gemiyi bulmadan önce anlaşma yapsa hakkını alırdı, bulduktan sonra anlaşma önermişler. Adamlar verir mi o saatten sonra.