Türküler ve Türkü Paylaşım Platformu

Roronoa dedi ki:

Genişletmek için tıkla ...

Konuyu hatırlarmışsın her zamanki, sağ olasın Roronoa ama Ceylan paylaşımından sonra şu an kafamda "hele hele minnoş minnoş" çalıyor. Umarım, susar.

TRT'de türkü üzerine bir yarışma başlamış. 11 Temmuz tarihinde başladığına göre her salı akşamı olacak. İlgisini çeken olabilir diye burada paylaşıyorum. İlk fragman buymuş:

Sıkıntıdan konunun başına yazılar ekleyesim geliyor. Gece gece yazı çıkartmak istiyorum. Kafa buna zorluyor.


Mesela şurada şu çalgıların resimlerini bulamadım. Bulmak isterdim. Kusurlu geliyor gözüme.

BlackMask dedi ki:

4.4.25. Şarkî

4 telli bir Türkmen çalgısıdır. Günümüzde yaşamadığı düşünülen ve isminden Evliya Çelebi'nin bahsettiği bir çalgıdır.

4.4.26. Dıngıra

Anadolu'da bağlama ve bulgarının küçük biçimine verilen bir çalgıdır.

4.4.27. Çevgan

Gizli İçerik

4.4.28. Berbat

Göğsü kaz göğsüne benzemesiyle bu ismin verildiği, Muğla'da icat edildiği ve kopuzla aynı çalgı olduğu söylenen bir çalgıdır.

4.4.29. Çiftetelli

Bir tür cura çeşidi olan, iki sese sahip ve çoğunlukla Konya çevresinde hızlı oyunlarda çalınan bir müzik aletidir.

4.4.30. Koz

Günümüzde yaşamayan vurmalı bir çalgı olup iki çomakla çalınan bir müzik aletiydi.

4.4.31. Baz

Yörüklerin genellikle kullandığı, beş ya da yedi telli olan ve 18-24 arası perdesi bulunan bir telli çalgıdır.

Türküler için kullanılan aletler konusunda yine Merdar Güven’in doktora tezindeki sınıflandırmayı aldım. Bilgilerin hemen hepsi oradan olup resimlerin bir kısmını Google Görseller, müzik aletlerinin resimlerini veren sitelerden hareket ederek koydum. Bazılarını bulamadım. Bulan olursa benimle paylaşabilirse ilk mesaja, yani buraya ekleyeceğim.

Genişletmek için tıkla ...

Çanakkale, Tekirdağ vs. tarafların bir türküsü olan Arda Boylarında Kırmızı Erik türküsünün hikâyesini paylaşmak istiyorum:

"Tekirdağ’ın Kayı köyünden bir genç kız ve bu kızın bir sevgilisi vardır. Fakat kızın ailesi istemeye geldiklerinde kızlarını bu gence vermezler. Aynı köyden başka bir gençle kızlarını evlendirmeye karar verirler. Düğün günü gelip çatar ve kına gecesi geline kına yakılır. Gelin bu evliliğe karşı olduğu için ertesi gün sabaha karşı herkes uyurken kendini denize atar. Halk arasında genç kızın arkasından sevgilisinin de kendini öldürdüğü söylenir."

Kaynak: Merdan Güven: Türkiye Sahasındaki Hikâyeli Türküler Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi)

Türkü şöyledir:

Bazı arkadaşlara armağan ediyorum. Onlar için zor günler.

Kuzenim dinletmişti; şarkı başkasına ait.

TDK'de türkü ile ilgili yeni adlandırmalar/kavramlar ya da ağızlarda ve konuşma dilinde sıklıkla kullanılıp standart sözlükte yer almayan isimler sözlüğe eklenmiş. Bunların hem listesini vereceğim hem de kısa tanımla birer cümle içerisinde örneklendireceğim.

İlk olarak listeyi vermek istiyorum. Normalde "türkü, türkü söylemek ve türkücü" gibi kavramlar vardı. Bunların üstüne birtakım kalıplaşmış veya deyimleşmiş ifadeler, çatı ekiyle oluşturulmuş (fiilden fiil yapım ekleri oluşturarak) adlandırmalar, isim hâlinde yeni adlandırmalar eklenmiştir.



Listede yukarıda bahsedilen üç isim dışında olan adlandırmalar şunlardır:

• Türkü tutturmak
• Türkü yakmak
• Türkü çağırmak/Türkü çığırmak
• Türkü çekmek
• Türkücülük
• Türküleme
• Türkülemek
• Türküleşme
• Türküleştirilme
• Türküleştirilmek
• Türküleştirme
• Türküleştirmek
• Türkülü
• Türküsünü çağırmak
• Türküsüz

Yukarıdaki paylaşımdan devam ediyorum:

• Türkü tutturmak: Bir türküyü tekrarlayıp durmak.

Örnek: Vedat her geldiğinde Ceylan'dan bir türkü tutturmuştu.

• Türkü yakmak: Belli bir olay karşısında sözleri de kendisine ait olmak üzere türkü bestelemek.

Örnek: Zeynep yedi yıl boyunca ailesini görmemiş ve bu özlemini hafifletmek için bir türkü yakmıştır. Adı Yüksek Yüksek Tepelere idi.

• Türkü çağırmak/Türkü çığırmak: Türkü söylemek.

Örnek: Emre Can her sıkıldığında bir türkü çağırırdı, bizi de dağlardı.

• Türkü çekmek: Türkü söylemek.

Örnek: Yanık sesimle gelin bir türkü çekeyim.

• Türkücülük: 1. Türkü olma durumu. 2. Türkücünün işi.

Örnek: Ekrem işten çıktıktan sonra evine ek gelir sağlamak bir gazinoda türkücülük yapmaktadır.

• Türkülü: Türküsü olan.

Örnek: Azerbaycan şarkı açısından zengin türkülü bir ülkedir.

• Türküsünü çağırmak: Bir kimsenin hoşuna gidecek biçimde söz söylemek veya davranışta bulunmak.

Örnek: "Azizim, biz kimsenin arabasında kimsenin türküsünü çağırmayız, kendi havamızı mırıldanırız."

• Türküsüz: Türküsü olmayan

Örnek: Türküsüz millet, eksik bir parçadır.

• Türküleştirmek: Türkü durumuna getirmek.

Örnek: Ömer evdeki sazıyla günümüzdeki şarkıları türküleştirmeye bayılıyordu.


Kalan çatılı ve fiil hâline gelmişlerden de hemen aynı şekilde örnek verileceği için ek olarak örnek vermeme gerek yok.

"İki Ankaralının bir araya gelince Neşet Ertaş dinlemesi âdettendir. Ancak bu geleneğin Kuğulu Park'a taşınması, bir hayvanseverin tepkisini çekti.
"Kuğular Ankaralı değil, Avrupalı... Onlara Neşet Ertaş dinletmeyin" diyen vatandaşın astığı pankart, tartışmaları beraberinde getirdi. Şimdi Ankaralılar birbirine soruyor: "Neşet Ertaş dinleyen kuğular hüzünleniyormuş, doğru mu?

Ankara'nın nur topu gibi yeni bir tartışma konusu oldu! Duyanların yüzünü güldüren tartışmanın kahramanı kuğular... Şehrin sembollerinden olan Kuğulu Park'ta buluşan Ankaralıların sürekli Neşet Ertaş türküsü dinlemesine tepki gösteren bir hayvansever 'Kuğulara Neşet Ertaş dinletmeyin' diyerek pankart astı. O vatandaş bunun nedenini de şöyle açıkladı: "Bu kuşlar Avusturyalıdır. Bach sever. Halbuki az ileride güvercinler var. Hatta onların bazısı Haymanalı. Dert seviyorlar, gidin onlara dinletin." Bu açıklama yeni bir tartışmanın kıvılcımını ateşledi: Neşet Ertaş türküleri kuğuları hüzünlendirir mi?"

Kaynak: Sabah Gazetesi.



Hayvanların müzik tarzı var mıdır? Hayvanlar da bizim gibi belli müzik türlerinden etkilenir mi? Bu soru kuğu, güvercin, kedi, köpek, papağan, tavşan vs. fark etmez. Hayvanlar bu şekilde dertlenebilir mi? Şimdilik yazacağım kısım da bu kadar. Bir sonraki yazıda küçük bir not düşebilirim. Yalnız, sağdaki pankart pek ilginç. Bir taraftan pankartta yazılandan gülesi geliyor insanın. Ama dertlenmek başka...