Tron, Steven Lisberger ve Bonnie MacBird tarafından 1982'de yaratılmış ve Disney tarafından yapımcılığı üstlenen bir Amerika çıkışlı bilim kurgu ve aksiyon serisidir.
Serinin konusu gerçek dünya ve Grid adındaki sanal dünya arasındaki yaşanan olaylar üzerine kuruludur. Bilgisayar oyunun içine girme konseptinin bir bakıma başlangıç noktasıdır. Bunun yanı sıra teknik açıdan da epey yenilikçi bir iştir. Ses dizaynı, 2D efekteler ve özellikle CGI bakımında epey bir ilerleme kaydedilmesine olanak sağlamıştır. Seri (özellikle ilk film) zamanla kült bir yapım olarak kabul edilmiştir.
Tron
Tür: Bilim Kurgu, Aksiyon, Macera
Yayınlandığı Yıl: 1982
Yönetmen: Steven Lisberger
Senaryo: Steven Lisberger ve Bonnie MacBird
Müzik: Wendy Carlos
Hikaye
Kevin Flynn, bir zamanlar ENCOM isimli bir teknoloji şirketinde çalışmaktadır. Genç yaşına göre bir bilgisayar dâhisi olan Flynn gizlice kendi oyunlarını tasarlayıp kendi küçük şirketini kurmayı amaçlamaktadır. Maalesef kendisi kadar genç ve dahi olmayan meslektaşı Ed Dillinger bir gün kendisinden habersiz oyunlarını çalar ve bunları ENCOM'a sunar. Dillinger terfi alır ve Flynn istifa edip kendi atari salonunu kurar. Flynn, Clu isimli programı ile sürekli ENCOM'un sistemine sızıp Dillinger'ı ele verecek kanıtlar arar. Fakat Ana Kontrol Programı her defasında buna engel olur. Dillinger, Ana Kontrol Programı sayesinde ENCOM'da başkanlığa kadar yükselir. Ana Kontrol Programı zamanla daha da gelişir ve kendisinden daha az akıllı olan insanlar için çalışmak istemez. Tüm dünyanın verilerini ele geçirecek kadar ilerlemek ister ve Ed Dillinger'ı sessiz olması konusunda tehdit eder.
Bu sırada ENCOM'da çalışan 2 isim Flynn'i yaptığı saldırılar için uyarmaya gider. Tron isimli kendini yöneten bir güvenlik programını tasarlayan Alan Bradley ve gerçek hayattaki nesneleri sanal dünyaya aktarmayı sağlayan bir lazeri geliştiren Lora Baines'dir. Lora, Flynn'i uzun zamandır tanımaktadır ve yeteneklerinden haberdardır. Flynn, Alan ve Lora'ya gerçekleri anlatır. Zaten Dillinger'den haz etmeyen Alan ve Lora, Flynn'e yardım etmek ister. Üçü birlikte ENCOMA sızarlar ve Tron programının kilidini açmaya çalışırlar. Flynn tek başına bir laboratuvar terminaline gider ve Ana Kontrol Programı kendilerine engel olmasın diye onunla mücadele eder. Ana Kontrol Programı planının bozulmasını istemez bu yüzden Flynn son dokunuşu yapmadan onu laboratuvardaki lazer ile vurup Grid (Şebeke) isimli sanal dünyaya gönderir.
Grid, Ana Kontrol Programı tarafından yönetilmektedir. Başıboş küçük programları toplayıp disk oyunlarında ölümüne dövüştürür. Flynn'in de ölmesini amaçlayarak oraya gönderir. Flynn bir insan olduğu için program olarak değil kullanıcı olarak oyunlara gönderilir. Gittiği yerde Tron ile karşılaşır. Kullanıcılar için savaşan Tron ile birlik olup Ana Kontrol Programını durdurmayı amaçlarlar.
Çıkış Noktası
Tüm serinin başlangıcı olan filmdir. Fikrin çıkış noktası 1976'ya kadar dayanmaktadır. Genç bir animatör olan Steven Lisberger, bir gün Pong oyunun görür. Steven, Bilgisayar oyunlarından çok etkilenir ve bu görselliği beyaz perdeye taşımak ister. Konsepti düşünürken Alice Harikalar Diyarında masalından ilham alır. Filmin genel stili olarak 70'lerdeki popüler olan discodan ve neon ışık çizgilerinden etkilenirler. Bu filmdeki karakterlerin tasarımlarında sahip olacakları bir tarzdı. Steven başta filmi sadece 2D ile yapmayı planlıyordu. Proje bir noktada bilgisayar bilimcisi Alan Kay'in dikkatini çekti. Alan, projeye dahil olunca filmde CGI'da kullanması için Steven'ı ikna etti. Steven aynı zamanda filmin senaryosunu yazmak için Bonnie MacBird'den yardım aldı. Filminin en sonunda 2D ve 3D efektlere sahip canlı çekim bir film olmasında karar kılındı. Steven Lisberger ve yapımcı ortağı Donald Kushner filmin senaryosu hazır olunca projeyi bir sürü stüdyoya sundu fakat hepsi projeyi reddetti. En sonunda projeyi Disney'e göstermeye karar verirler. Başta böyle riskli bir iş için epey paraya yatırmaya çekinen yöneticiler, test görüntülerini izledikten sonra projeye onay verirler. Fakat Disney bu zamana kadar tüm filmlerini kendi imkanları ile çeken bir şirket olduğu için CGI için dışarıdan gelen isimlere pek sıcak bakmadı. Disney'in 2D animasyon ekibinden kimse filme katkıda bulunmak istemediği için animasyonlar tamamen başka stüdyolardan yardım alınarak yapıldı. 1981 senesinde film senaryoda birkaç değişiklik ile nihayetinde çekilmeye başlandı.
Yapım Süreci
Tasarımlar
Sanal dünyayı tasarlaması için 3 tane konsept çizeri ile çalışıldı:
Karakter tasarımları için Moebius,
Çekimler, 2D ve 3D Efektler
Film tamamıyla 65mm Super Panavision ile çekildi. Sanal dünyadaki tüm sahneler efektler için siyah bir sette siyah-beyaz olarak çekildi. Işık efektleri çoğunlukla geleneksel el çizimi ile yapıldı. Karakterlerin üzerindeki kıyafetlerin ışıldayan çizgileri, arka plan ışıkları ve disk fırlatılan sahneler el ile boyanarak efekt verildi. Bazı arka plan sahneleri ise direkt el çizimiydi.
Tron, CGI açısından zamanın ilk filmlerindendir ve bu konuda devrim yaratan işlerden kabul ediliyor. 3D animasyonlar genel olarak araçlarda ve farklı mekanlarda kullanılıyordu. Fakat getirdikleri maliyet ve harcayacakları zaman gereği ile genellikle 15-20 dakika ile kullanıldılar. Tron'un bilgisayar animasyonu sekanslarını oluşturmak için Disney, dört farklı bilgisayar grafik firması ile çalıştı: Information International, Inc., MAGI, Robert Abel and Associates ve Digital Effects.
Ses Tasarımı ve Film Müziği
Filmin ses tasarımı için 1979'da Star Trek: The Motion Picture'ın ses tasarımından sorumlu olan Frank Serafine ile iş birliği yapıldı. Filmdeki tüm ses efektlerini yalnızca synthesizerlar ve benzeri elektronik cihazlar kullanarak oluşturdu.
Filmin müzikleri A Clockwork Orange ve The Shining gibi popüler işlerde çalışmış Wendy Carlos tarafından bestelendi. Wendy her işinde olduğu gibi buradaki müzikleri de tamamıyla synthesizer ile bestelemek istedi. Fakat Disney müziklerin vaktinde yetişmeyeceğinden kaygılandığı için Wendey'e orkestra desteğinde ısrar etti. Wendy Carlos film vizyona girdikten sonra müziğinde orkestra kullanılmasından pek hoşnut olmadığını dile getirse de ortaya çıkan sonuç genel olarak iyi karşılandı.
Sonuç olarak Tron hem konusuyla hem de teknik yönleriyle kült bir film olmayı başarmıştır.
Tron: Legacy
Tür: Bilim Kurgu, Aksiyon, Macera
Yayınlandığı Yıl: 2010
Yönetmen: Joseph Kosinski
Senaryo: Edward Kitsis ve Adam Horowitz
Müzik: Daft Punk
Hikaye
İlk filmin ana karakteri olan Kevin Flynn'in oğlu Sam Flynn, babasının eski atari salonuna gider. Orada bodurumda bir tane bilgisayar ve lazer bulur. Lazer bir anda çalışır ve Sam'i nişan alarak onu sanal dünya Grid'e gönderir. Sam Grid'e geldir gelmez disk oyunlarında ölümüne savaşmak zorunda kalan. Bir süre sonra bir program değil kullanıcı olduğu ortaya çıkar. Kevin'in oğlu olduğu için kendisi Grid'in yöneticisi Clu'ya gönderilir. Sam, Clu'nun önderliğinde sistemin ne kadar yozlaştığını fark eder ve Grid'i kurtarmayı amaçlar.
Çıkış Noktası
İlk film gişe açısından zarar etmese de Disney'in istediği başarıyı elde edememesi sonucu seri devam etmez. Zamanla çıkan çeşitli yan ürünler ile seri kendisine kemik bir fan kitlesi elde eder. 2005 yılında Disney markayı tekrar canlandırmaya karar verir. The Words (2012) yazmayı tamamlamış Brian Klugman ve Lee Sternthal, hikayenin temellerini yazdılar. İkili zaten orijinal filmi çok seviyordu. Hikayeyi yazarken konsepti modern zamana ve izleyiciye taşımayı amaçlıyorlardı. 2007 yılında Disney filmi yönetmesi için Joseph Kosinski ile görüştü. Kosinski başta fikirden pek etkilenmedi fakat konsept zamanla kendisini içine çekti. Kosinski filmin bir prototipini tapmak için Disney'den bütçe istedi. 2009'da bunu Disney'e sundu. İlk filmin yönetmen Steven Lisberger filme dahil olmak istemedi. Artık yaşlandığını düşünen Lisberger, 30 yıl önceki kendisi ile rekabet etmek istemiyordu. Tron serisini genç nesillere bırakıp ne ortaya çıkacağını görmek istediğini söyledi.
Yapım Süreci
Yeni Konsept
Filmin yönetmeni Joseph Kosinski kesinlikle dönemin ünlü bilim kurgu serisi Matrix'e benzemek istemiyordu. Meslektaşlarının aksine Kosinski mimarlık fakültesi mezunuydu. O yüzden filmin konseptini tasarlarken bu bilgilerinden yararlandı. Kosinski filmin 80'lerde geçmediğini bildiği için sanal dünyayı ,özelliklede Grid'i, güncel bilgisayarlar gibi hissettirmesini istedi. Geçen 30 sene içerisinde bilgisayarlar daha gerçekçi olduğu için sanal dünyanın da gerçek dünyaya biraz yakın olmasını istedi. Bu yüzden Grid'e artık yağmur, rüzgar gibi olaylarda yaşanacaktı. Grid'deki çoğu iç mekan Kosinski tarafından tasarlandı. İç mekanlarda çok az CGI'a başvurarak seyirciye izledikleri dünyanın gerçek olduğunu hissettirmeyi amaçladı. Yapım tasarımcısı Darren Gilford ise gerçek dünya tanıtımındaki doku ve renk çeşitliliğinin, Grid'in "temiz yüzeyleri ve çizgileriyle" tezat oluşturacağını belirtti.
Tasarımlar
Tron: Legacy ilk filmden yaklaşık 30 sene sonrasında geçtiği için yönetmen Josep Kosinski daha Siber Uzayı andırır bir görünüm elde etmek istiyordu. Kostümler tasarlanırken hem orijinal tasarımlara hem de modern bir tarza yöneldiler. Yeni konseptteki kostüm tasarımları için Christine Bieselin Clark ve Michael Wilkinson ile anlaşıldı ve film için 140'dan fazla kostüm tasarlandı.
Filmin yapım tasarımcısı Darren Gilford ise konsept çizimleri için David Levy ile çalıştı.
Yeni araç tasarımları için başa Daniel Simon getirildi.
Çekimler ve Efektler
Nisan 2009'da çekimine başlanan filmin bitmesi 67 gün sürdü. Kosinski yine aynı sene çıkan James Cameron'un Avatar (2009) filminden etkilenmişti. Filmde gerçek dünyadaki sahneler 2 boyutlu olarak çekilirken, sanal dünyalar ise tamamen 3 boyutlu olarak çekildi. Fakat Avatar'ın kullandığı F950 kameranın aksine Tron'da F35 kamera kullanıldı. Kosinski göre bu kameraların avantajı seyirciye sinematik sığ alan derinliğini veren tam 35 mm sensöre sahip olmasıdır.
Filmin efektlerini tamamlamak 2 sene sürdü ve bu süreçte 10 tane şirket ile çalışıldı. İlk filmde Clu'yu canlandıran Jeff Bridges artık yaşlandığı için karakteri tekrar genç yapmaları gerekiyordu. Başta makyaj ile bunu gerçekleştirmeyi denediler fakat karakteri daha genç göstermek istedikleri için bu fikirden vazgeçtiler. Daha sonra 2008'de yayınlanan Benjamin Button'ın Tuhaf Hikayesi filmindeki efektlerden yola çıktılar. Filmde Clu'yu yaratmaları 2 sene sürdü.
Ses Tasarımı ve Film Müziği
Filmdeki oyun arenasındaki seyirci sesleri 2010 San Diego Comic-Con'daki kalabalıktan kaydedildi.
Filmin müzikleri için Joseph Kosinski ve müzik süpervizörü Jason Bentley ünlü Fransız elektronik müzik grubu Daft Punk'ı düşündü. Kosinski'ye göre Daft Punk zaten orijinal Tron'Un çok büyük hayranlarıydı. Grup filmin müziklerini 19 ayda besteledi. İlk filmindeki Wendy Carlos'un aksine synthesizera çok yoğunlaşmak istemediler. Onlara göre synthesizer epey eski bir müzik aletiydi. Film müzikleri hem dijital hem de orkestral bir biçimde bestelendi. Orkestranın başında ise zaten bir Daft Punk hayranı olan Joseph Trapanese geçti. Daft Punk, çoğu kişiye göre ilk filmdeki müzikleri bastırmayan ama onları da altında kalmayan bir iş başarmıştı.
Tron: Legacy yine ilk film gibi zarar etmese de çok büyük denilecek bir kar elde edemedi.
Tron: Ares
Tür: Bilim Kurgu, Aksiyon, Macera
Yayınlandığı Yıl: 2025
Yönetmen: Joachim Rønning
Senaryo: Jesse Wigutow
Müzik: Nine Inch Nails
