Johann Georg Elser (4 Ocak 1903 – 9 Nisan 1945), Nazi Almanyası'nda Adolf Hitler'e karşı 8 Kasım 1939'da Münih'teki Bürgerbräukeller birahanesinde bombalı suikast girişimi düzenleyen Alman marangoz ve direnişçiydi. Elser, Nazi rejiminin yıkıcı politikalarına karşı tek başına harekete geçen bir işçi olarak, tarihin akışını değiştirebilecek bir eylem planladı. Ancak suikast, Hitler'in konuşmasını planlanandan erken bitirip salondan ayrılması nedeniyle başarısız oldu.
Erken Hayatı ve Arka Plan
Georg Elser, 1903'te Almanya'nın Württemberg bölgesinde, Hermaringen'de doğdu. Annesi Maria Müller ve babası Ludwig Elser, o doğduktan bir yıl sonra evlendi. Aile, Königsbronn'da küçük bir çiftlik işletiyordu. Elser, beş kardeşin en büyüğü olarak zor bir çocukluk geçirdi; babasının alkol sorunu ve aile içi şiddet, hayatını etkiledi. İlkokulda çizim, kaligrafi ve matematikte yetkin olduğunu gösterdi. 1917'de torna işçisi olarak çıraklığa başladı, ancak sağlık sorunları nedeniyle bu mesleği bıraktı. Ardından 1919-1922 yılları arasında marangozluk çıraklığı yaptı ve Heidenheim Ticaret Okulu'nda sınıf birincisi oldu.
1920'lerde Konstanz'da saat fabrikalarında çalıştı ve burada ahşap saat kasaları üretti. Bu dönemde Kızıl Cephe Savaşçıları Birliği'ne (Komünist Parti'ye yakın bir örgüt) katıldı, ancak aktif bir üye olmadı. Elser'in siyasi görüşleri, işçilerin kötüleşen yaşam koşullarına ve Nazi rejiminin baskıcı politikalarına duyduğu öfkeden şekillendi. 1930'da Mathilde Niedermann ile ilişkisinden bir oğlu (Manfred) oldu, ancak çocuk destek ödemeleri nedeniyle maddi zorluklar yaşadı. 1933'te Elsa Härlen ile ilişkiye başladı ve bu ilişki, onun hayatında önemli bir yer tuttu.
Elser, Nazi rejimine karşı derin bir nefret besliyordu. İşçilerin ücretlerinin düşmesi, iş değiştirme özgürlüğünün kısıtlanması ve Nazi propagandasıyla oluşturulan savaş atmosferi, onun rejimi "yalancı ve adaletsiz" bulmasına neden oldu. 1938 sonbaharında, Nazi liderlerini ortadan kaldırmanın II. Dünya Savaşı'nı önleyebileceğine inanarak suikast planını yapmaya karar verdi.
Suikast Planı ve Hazırlığı
Elser, Hitler'in her yıl Münih'teki Bürgerbräukeller'de 1923 Birahane Darbesi'ni anmak için yaptığı konuşmayı hedef aldı. Planını titizlikle hazırladı:
- 1938-1939: Planlama ve Araştırma
Elser, Münih'e giderek Bürgerbräukeller'i inceledi. Bombanın yerleştirileceği bir sütunu seçti ve patlayıcı yapımı için bilgi topladı. Heidenheim'daki bir silah fabrikasında çalışırken patlayıcılara erişim sağladı ve taş ocağında çalışarak patlayıcılar hakkında teknik bilgi edindi. Ayrıca saat mekanizmalarıyla zaman ayarlı bir bomba tasarladı. - Bomba Yapımı
Elser, kendi atölyesinde bomba üzerinde çalıştı. Patlayıcıyı bir sütunun içine gizlemek için ahşap işçiliğindeki becerilerini kullandı. Bomba, 21:20'de patlayacak şekilde ayarlandı, çünkü Hitler'in konuşmaları genellikle bu saatte devam ediyordu. - Ağustos-Kasım 1939: Uygulama
Elser, 5 Ağustos 1939'da Münih'e taşındı ve birahaneye düzenli olarak giderek sütunu gece saatlerinde oydu. 1-6 Kasım tarihlerinde bombayı sütuna yerleştirdi. Bu süreçte, birahanede fark edilmeden çalışmak için büyük bir gizlilikle hareket etti.
8 Kasım 1939'da, Hitler ve Nazi liderleri (Goebbels, Himmler, Hess, Heydrich gibi) Bürgerbräukeller'de toplandı. Elser'in bombası, konuşma kürsüsünün arkasındaki sütunda 21:20'de patladı. Ancak Hitler, olumsuz hava koşulları nedeniyle konuşmasını erken bitirdi ve 21:07'de salondan ayrıldı. Bomba patladığında, salon yıkıldı, 8 kişi öldü ve 60'tan fazla kişi yaralandı, ancak Hitler ve diğer Nazi liderleri kurtuldu.
Yakalanma ve Sorgu
Aynı gece, Elser İsviçre sınırında şüpheli eşyalar (bomba parçaları ve planlar) taşıdığı için yakalandı. Münih Gestapo Karargâhı'na götürüldü ve 19-23 Kasım tarihlerinde yoğun işkencelere maruz kaldı. Gestapo, Elser'in tek başına hareket ettiğine inanmadı ve İngiliz ajanlarla bağlantısı olduğunu iddia etti. Ancak Elser, sorgularda suikasti tek başına planladığını ve kimseyi suç ortağı yapmadığını ısrarla belirtti. Bomba tasarımını detaylıca çizerek ve açıklayarak iddiasını kanıtladı.
Esaret ve Ölüm
Elser, önce Sachsenhausen Toplama Kampı'nda, ardından Dachau'da "Führer'in özel mahkumu" olarak tutuldu. Naziler, savaş sonunda onu bir propaganda davasında kullanmayı planladı, ancak savaşın kaybedileceği anlaşılınca 9 Nisan 1945'te Himmler'in emriyle Dachau'da infaz edildi. Cesedi yakıldı.
Sonrası ve Mirası
Elser'in suikast girişimi uzun süre tartışmalıydı. Naziler, olayı İngiliz gizli servisine bağlamaya çalıştı, ancak 1969'da tarihçi Anton Hoch'un araştırmaları, Elser'in tek başına hareket ettiğini doğruladı. Elser, 20 Temmuz 1944 suikast girişimindeki direnişçilere kıyasla uzun süre hak ettiği takdiri görmedi. 1990'lardan itibaren Almanya'da bir kahraman olarak anılmaya başladı. 2003'te 100. doğum yıldönümünde anısına posta pulu basıldı, sokaklara ve meydanlara adı verildi. 2015'te "13 Dakika" (Elser: Er hätte die Welt verändert) filmi, onun hikayesini beyaz perdeye taşıdı.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, 2019'da Elser'in anıt açılışında onu "20. yüzyılın büyük insanlarından biri" olarak nitelendirdi. Elser'in cesareti, Nazi faşizmine karşı kişisel direnişin güçlü bir örneği olarak kabul edilir.
